Dziga Vertov’un “Bir Devrimin Yıldönümü” isimli filmi 1018 yılında Moskova’da gösterilmiş ve ardından kayıplara karışmıştı. Film tarihçisi Nikolai Izvolov tarafından gün yüzüne çıkarılan film parça parça restore edildi, bir araya getirildi ve ilk gösteriminden 100 yıl sonra 6 Eylül’de Moskova’da yeniden seyirciyle buluştu.
Tarihteki ilk uzun metraj belgesel olduğu tahmin edilen 2 saatlik film, Şubat Devrimi’nden ilk kolektif çiftliklerin kurulmasına kadar geçen tarihe gerçek görüntülerle tanıklık ettiriyor.
22 yaşındaki Vertov filmi yaparken dönemindeki bir çok sinemacının çektiği sahnelerden faydalanmış ve 20 film kurgucusuyla birlikte çalışarak bir haftadan uzun bir zamanda filmi bitirebilmişti. Keşfe imza atan Izvolov’a göre film ilk çıktığında en beğenilen kısmı Lenin’in göründüğü sahneler olmuştu çünkü 1918’de pek fazla haber kaynağı bulunmayan ve kendi muhitlerinin dışında neler olup bittiğinden habersiz Sovyet halkının çoğu devrimin liderini ilk defa bu sayede görebilmişti.
Filmin o zamanlar Moskova’nın meydanlarında halka izlettirilmişti. Hızla yok sayılmasının nedeni ise filmin ve devrimin başkahramanlarından Leon Troçki’nin 1920’lerin sonunda Sovyet liderliğine karşı geliştirdiği muhalefet olduğu düşünülüyor. Vertov’un da ilerleyen yıllarda “mezuniyet sınavı” olarak nitelediği filmi hakkında derin bir suskunluğa gömüldüğü biliniyor.
Filmin 12 Eylül’de dünya çapında gösterime girmesi bekleniyor.
Özellikle “Kameralı Adam” (1929) belgeseliyle sinema tarihine damgasını vurmuş ünlü sinemacının “Bir Devrimin Yıldönümü” isimli filminin fragmanı:
